Aktualności

„Kiedy więc nadeszła niedziela” - pisał kronikarz Jan Długosz - „uroczystość św. Fabiana i Sebastiana, wszystkie stany i warstwy, prałaci i panowie polscy udali się do Krakowa. Arcybiskup gnieźnieński Janisław w czasie uroczystej mszy o Duchu św. odprawionej w katedrze krakowskiej, w asyście biskupa krakowskiego Muskaty i poznańskiego Domarata oraz opatów z Tyńca, Mogilna, Jędrzejowa i Brzeska, w kapach i infułach, i wielkiego tłumu możnych panów i szlachty namaszcza księcia Władysława Łokietka na króla, zaś jego żonę Jadwigę, córkę księcia poznańskiego Bolesława, na królową. Koronuje ich koronami królewskimi, które z jabłkiem, berłem i innymi insygniami królewskimi przeniesiono również z Gniezna do Krakowa. Dzień ten minął niezwykle uroczyście wśród ogólnej radości (...). Od tego zaś czasu katedra wawelska otrzymała po raz pierwszy wyróżniający ją przywilej koronowania królów polskich, z którego miała na zawsze korzystać (...). Postanowiono też odbywać w przyszłości koronacje królów i królowych polskich w katedrze krakowskiej.”

Władysław Łokietek użył do koronacji insygniów: korony, berła, jabłka i miecza ceremonialnego zwanego Szczerbcem. Od tej chwili Kraków stał się stolicą Królestwa Polskiego kończąc jednocześnie czas rozbicia dzielnicowego.

---
Władysław Łokietek rozpoczął starania o koronę swych przodków w 1314 roku. W ówczesnej stolicy papiestwa, Awinionie, roszczenia swego pana popierał arcybiskup gnieźnieński Borzysław. Zanim książę zdobył błogosławieństwo papieża, musiał  pokonać opozycję wewnętrzną i zewnętrzną. W kraju niechętni koronacji byli ci możni, którzy obawiali się wzmocnienia władzy centralnej, a tym samym utraty wpływów. Podobnie myśleli pozostali książęta dzielnicowi. Łokietkowi sprzyjało jednak szczęście. Wielkopolska oraz Małopolska nie miały władców naturalnych, a na Kujawach inowrocławskich rządzili bratankowie księcia, których udało mu się pozyskać.

Łokietek ukrywający się w Jaskini Łokietka / ilustracja z książki „Wizerunki książąt i królów polskich“ / Ksawery Pilati (1843-1902) 

Władysław postanowił nie oglądać się na Piastów śląskich oraz mazowieckich i zintensyfikować działania dyplomatyczne. W czerwcu 1318 roku podczas zjazdu możnych i dostojników w Sulejowie opracowano program starań o koronę. Do Awinionu z supliką do papieża wysłano biskupa kujawskiego Gerwarda. Jego misja była wyjątkowo trudna, gdyż przeciw koronacji opowiadał się król Czech i sukcesor Przemyślidów Jan Luksemburski, powołujący się na prawa swych poprzedników do korony polskiej. Gerward przekonał jednak papieża do planów Łokietka. W 1319 roku Jan XXII wyraził zgodę na koronację. Ze względu na protest Czechów uczynił to w sposób zawoalowany. Uroczystość odbyła się 20 stycznia 1320 roku na Wawelu. Władysław otrzymał koronę z rąk arcybiskupa gnieźnieńskiego Janisława.

źródło: Muzeum Historii Polski

"Władysław Łokietek szuka schronienia przed nieprzyjacielem w jaskini, w Ojcowie, wśród włościan, a oni przysięgają umrzeć w jego obronie." Ilustracja z książki Władysława Ludwika Anczyca "Dzieje Polski w dwudziestu czterech obrazkach", wydanej w 1863 roku w Warszawie przez G. Gebethnera i R. Wolffa (tablica między stronami 42 i 43); żródło: Polona.pl

Władysław Łokietek był najstarszym koronowanym władcą Polski. Miał dokładnie 60 lat kiedy włozył koronę na głowę.

Władysław Łokietek na skałach w Ojcowie, obraz Wojciecha Gersona

Łokietek pod Ojcowem - fotografia obrazu Wojciecha Gersona.


Wojciech Gerson „Władysław Łokietek na wygnaniu”.


Sarkofag Władysława Łokietka - Brydak, Jędrzej (1837-1876)